Cây đa làng Quy Hậu

CÂY ĐA LÀNG TA
  Cặp đa làng, đã 200 năm
Tuổi có già không? Vợ chồng họ đấy
Vẫn giữa mảnh ruộng đôi cây 
Đã như cổ tích, nơi đây “Thần Làng”
Linh thiêng truyền bá tiếng vang
Đa ông đa mụ, rỏ ràng quê tui
Qua bao đau khổ, buồn vui
“Thần Đa” vẫn thấm, đủ mùi ruộng quê
Từ thời bom đạn tràn về
Tây cắt, Mỹ xé, không hề lung lay
Lá vẩn xanh đủ tháng ngày
Đa chồng cùng vợ, giúp xây dựng làng
Hè thu, đông đến, xuân sang
Cả năm tươi tốt, mùa màng bội thu
 
“Thần đa” già nổi da xù
Mà vẫn duyên thắm, gật gù bên nhau
Đa ông tình nghĩa trước sau
Đa mụ chung thủy, lòng giàu sắt son
Lớn cạnh “bến lội rào con”
Chồng phải vợ trái* mãi còn tình duyên
Đêm ngày đa cứ dính liền
Bên nhau quấn quýt, ngồi thiền tháng năm
Nhật thực, mỗi độ trăng rằm
Đa linh! ban phát, trăm năm cho làng
Được no, ấm cúng đàng hoàng
Phát đinh, phát lộc, giàu sang, mọi nhà
Phát tài, cho người đi xa
Quê ĐA được thế, biết là nhớ ơn!
 
*ghi chú: cây đa bên phải hình chụp là chồng, bên trái là vợ.
“Bến lội, rào con” là tên gọi bến sông nằm gần hai cây đa.
                  
LỊCH SỬ HAI CÂY ĐA LÀNG TA
     Từ lâu lắm rồi, cách đây hơn 100 năm cũng chỉ nghe kể lại, làng ta có hai cây đa thật to. Một cây đa Ông mọc ở mé sông đầu cầu thủy lợi rào con, cây đa Mụ mọc ở cách đó ( cây đa Ông) phía ngoài đồng khoảng 500m và cách bờ rào con khoảng 300m. Cây đa mụ nằm cạnh đường đi, phía dưới sông là ruộng biền trồng ngô, phía trên là ruộng trưa, gieo mạ, trồng đậu phụng. Cây đa Ông thì chết trước đa Mụ khoảng 90 năm, còn cây đa Mụ thì chết vào khoảng năm 1966 đến năm 1968. Không có tài liệu nào ghi chép cả, chỉ là dự đoán của những cụ cao tuổi trong làng.
      Nhưng hai cây đa thì rất là to và cao, đường kính thân phải 4 người ôm mới hết, chiều cao ước đoán là khoảng 13m. Hai cây đa rất linh thiêng, là hai cây cổ thụ lâu đời nhất trong làng, hàng năm chim về làm tổ đầy trên cây, lá cành lại xanh tốt che bóng mát cho dân làng nghỉ trưa khi mùa về. Trước lúc qua đời, đa Mụ và đa Ông đã kịp sinh ra một cặp đa vợ đa chồng nằm cạnh nhau, mọc ở giữa ruộng ngay gần bến lội. Và sống mãi bên nhau cho tới bây giờ, đã hơn 200 năm.
     Làng ta có ăn nên làm ra, có phát tài phát lộc, có gì đi nữa thì cũng cần chú ý tới hai cây đa còn lại của làng. Vì nó là hai cây cổ thụ duy nhất “ độc nhất” còn sót lại sau sự tàn phá của chiến tranh, mà nhất là của con người. Đừng ai làm gì để phải trả giá đắt cho mình, cho con cháu và cho làng. Hãy cố gắng giữ lấy, bảo vệ lấy di tích quý giá của làng Quy Hậu.
VT: 1/2/2013